PROCEDURA POSTĘPOWANIA Z DZIECKIEM PRZEJAWIAJĄCYM ZACHOWANIA AGRESYWNE
w Przedszkolu Miejskim Nr 5 w Jaworznie
Procedura została przyjęta na nadzwyczajnej naradzie pedagogicznej w dniu 3 lutego 2025r.
I. PODSTAWA PRAWNA
1) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe
(Dz. U. z 2021 r. poz. 1082)
2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2020 r., poz. 1604)
3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 r. poz. 1591).
II. CELE PROCEDURY
• usprawnienie i zwiększenie skuteczności oddziaływań wychowawczych przedszkola w sytuacjach trudnych;
• zapobieganie powtarzaniu się zachowań niepożądanych;
• eliminowanie u dzieci negatywnego obrazu samego siebie, stwarzanie poczucia pewności siebie, zapewnianie równowagi emocjonalnej;
• ułatwienie nawiązywania kontaktów społecznych;
• ustalenie zasad reagowania na zachowania niepożądane;
• wypracowanie metod współpracy ze środowiskiem rodzinnym.
III. DEFINICJA AGRESJI
Agresja to każde zamierzone działanie w formie otwartej lub symbolicznej, mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty lub bólu. (Ranschburg 1985, s. 77)
IV. FORMY DZIECIĘCEJ AGRESJI
• Agresja fizyczna – polega na ataku fizycznym bądź obronie. Jej przyczyną często bywa konflikt o zabawkę lub pomysł na zabawę. Przejawia się zarówno biciem, kopaniem, szczypaniem, gryzieniem, jak i wyrywaniem sobie zabawki, popychaniem, rzucaniem i niszczeniem przedmiotów.
• Agresja werbalna – polega na konfrontacji słownej związanej z wyzwiskami, a także z obwinianiem, skarżeniem, lamentowaniem. Są to także: kłótnie, obraźliwe słowa, prowokowanie.
• Agresja pośrednia (cicha) – występuje wtedy, gdy dziecko wyłącza się z komunikacji, świadomie ignoruje i wyraża przesadnie brak zainteresowania innymi dziećmi. Sygnalizuje antypatię i broni się przed kontaktem społecznym, przygotowuje w tajemnicy przykry dowcip.
• Agresja relacji – może prowadzić do wykluczenia z grupy pewnych osób, przedstawienia siebie w lepszym świetle oraz narzucania komuś swojej woli.
• Zachowania agresywne dziecka to także:
▪ opór wobec rodzica/nauczyciela;
▪ niszczenie przedmiotów własnych i cudzych;
▪ przesadne żądanie zainteresowania oraz uwagi ze strony innych;
▪ przeszkadzanie innym dzieciom;
▪ wybuchowość;
▪ żądanie natychmiastowego zaspokojenia potrzeb;
▪ krzyki i groźby wobec innych dzieci.
V. POSTĘPOWANIE W SYTUACJI WYSTĄPIENIA ZACHOWANIA AGRESYWNEGO U DZIECKA
1. Nauczyciel oraz pracownik administracji i obsługi przedszkola zobowiązany jest do przeciwstawiania się przejawom agresji ze strony wychowanków.
2. Podejmując interwencję wobec agresywnego dziecka, należy dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa i opieki wszystkim wychowankom, a także sobie. Nauczyciel w takiej sytuacji prosi o pomoc innego pracownika przedszkola i ustala, kto będzie sprawował opiekę nad grupą, osobą poszkodowaną oraz dzieckiem wykazującym agresywne zachowanie.
3. Podjęcie przez nauczyciela próby wyciszenia zachowania agresywnego następuje poprzez rozmowę z dzieckiem, odwrócenia jego uwagi, zaproszenie do kącika wyciszeń, zaproponowanie innej aktywności.
4. Reakcja wobec przejawów agresji powinna być adekwatna do skali zagrożenia powodowanego agresją, jak również do okoliczności zdarzenia, wieku i stopnia rozwoju sprawcy.
5. Podejmując interwencję wobec agresywnego dziecka, należy dążyć do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim wychowankom, a także sobie. Reakcja powinna być stanowcza, a przekaz słowny prosty i jasny.
6. Po zdarzeniu wychowawca przeprowadza rozmowę z dzieckiem przejawiającym zachowania agresywne mającą na celu opisanie zdarzenia, odwołanie do kodeksu grupowego w celu ustalenia poprawnego zachowania, uzyskanie od dziecka informacji o zrozumieniu przebiegu rozmowy i oczekiwań nauczyciela.
7. Zapewnienie bezpieczeństwa pozostałym dzieciom poprzez odizolowanie agresywnego dziecka. Jeśli istnieje taka konieczność nauczyciel wyprowadza agresywne dziecko z sali lub ogrodu, jednocześnie zapewnia pozostałym dzieciom opiekę dając im poczucie bezpieczeństwa. W sytuacji braku możliwości odizolowania dziecka agresywnego, dopuszcza się wyprowadzenie pozostałych dzieci z sali zajęć, pod opieką osoby z kadry pedagogicznej/pomocy nauczyciela/ pracownika obsługi.
8. W sytuacji koniecznej nauczyciel ma możliwość przytrzymania dziecka przed zadaniem ciosu innej osobie, w celu rozdzielenia bijących się dzieci czy pozbawienia dziecka niebezpiecznego przedmiotu, jeśli odmawia ono jego dobrowolnego oddania.
9. Jeśli agresja została skierowana przeciwko wychowankom, należy otoczyć ich opieką, a w razie doznania przez nich krzywdy powinna im zostać udzielona pomoc i wsparcie.
10. Nauczyciel wychowawca zawiadamia o zdarzeniu dyrektora oraz rodziców dzieci poszkodowanych poprzez: – opis zdarzenia (fakty),
– informację, jakiej pomocy udzielono dziecku, jak się obecnie czuje.
11. Fakt agresywnego zachowania dziecka powinien być odnotowany, np. w zeszycie korespondencji z rodzicami oraz zgłoszony bezpośrednio rodzicowi/prawnemu opiekunowi odbierającemu w danym dniu dziecko z przedszkola. Osoba podejmująca
interwencję, niebędąca wychowawcą grupy, do której uczęszcza
wychowanek, informuje o zdarzeniu wychowawcę, sporządza notatkę ze zdarzenia, którą przekazuję do podpisu rodzicom.
12. Jeżeli wybuch agresji fizycznej powtarza się dwa razy w ciągu dnia, należy poinformować rodziców o zachowaniu dziecka i prosić o niezwłoczne zabranie dziecka z przedszkola (utrzymujące się nasilone pobudzenie emocjonalne/fizyczne ok. 20 min).
W razie braku kontaktu z rodzicem/prawnym opiekunem nauczyciel wzywa Pogotowie Ratunkowe.
13. Po agresywnym zachowaniu zagrażającym bezpieczeństwu i zdrowiu jego/innych dzieci/pracowników przedszkola, rodzic/opiekun prawny zostaje zapoznany z Procedurą Postępowania z Dzieckiem Przejawiającym ZachowaniaAgresywne w Przedszkolu Miejskim nr 5 w Jaworznie (załącznik nr 1)
14. W przypadku wystąpienia powtarzających się ataków agresji ze strony dziecka, nauczyciel wychowawca podejmuje współpracę z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Jaworznie i w porozumieniu z rodzicami kieruje dziecko na diagnozę psychologiczno-pedagogiczną.
15. W przypadku powtarzających się sytuacji, dyrektor przy udziale nauczycieli przeprowadza rozmowę z rodzicami dziecka przejawiającego zachowania agresywne, z przebiegu której spisana zostaje notatka służbowa.
16. Rodzic jest zobowiązany jest do wypełniania zaleceń wynikających z diagnozy poradni psychologiczno-pedagogicznej, konsultacji specjalistycznych, współpracy z przedszkolem oraz regularnego przyjmowania przez dziecko leków (np. uspokajających/wyciszających), jeżeli takie zostały zalecone.
17. W przypadku kolejnych zachowań agresywnych dziecka i jednocześnie braku efektywnej współpracy z rodzicami, Przedszkole kieruje wniosek do Sądu Rodzinnego o wgląd sytuację rodzinną oraz do Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie – art.109 §1 i §2 pkt 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
18. Do przestrzegania niniejszej procedury zobowiązani są dyrektor, nauczyciele i pracownicy Przedszkola Miejskiego nr 5 w Jaworznie oraz rodzice dziecka bądź jego prawni opiekunowie.
19. Procedura zawiera sposoby i przykłady zapobiegania dziecięcej agresji (załącznik nr 2)
20. Procedura wchodzi w życie z dniem 03.02.2025 r.
Procedurę opracował zespół nauczycieli w składzie:
K.Wójcik
J.Mazur
J.Głogowska
I.Bielska
Załącznik nr 1
do Procedury postępowania z dzieckiem przejawiającym zachowania agresywne w Przedszkolu Miejskim nr 5 w Jaworznie
Zapoznałam się z procedurą postępowania w przypadku wystąpienia u dziecka zachowania agresywnego zagrażającego zdrowiu i bezpieczeństwu jego samego, innych dzieci lub nauczycieli.
1. Polecenie ustne powtórzone w razie potrzeby.
2. Próba podjęcia wykonania prośby razem z dzieckiem (bycie blisko, wzięcie dziecka za rękę).
3. Jeśli rozmowa nie skutkuje, poinformowanie o potrzebie wsparcia innego pracownika przedszkola (nauczyciel, woźna, pedagog specjalny, psycholog).
4. Odsunięcie/wyciszenie dziecka w sytuacji problemowej – prośba, by dziecko chwilę odpoczęło na krzesełku, bądź wyprowadzenie z sali (jeśli to możliwe) lub w przypadku braku takiej możliwości wyprowadzenie pozostałych dzieci z sali . Pozostanie dziecka poza grupą pod opieką dorosłego do czasu, gdy się uspokoi.
5. Przytrzymanie dziecka np. za rękę.
6. Holding – trzymanie dziecka w uścisku, całkowite zabezpieczenie osób znajdujących się wokół przed kopnięciem, biciem czy rzucaniem przedmiotami przez dziecko.
7. Jeśli nauczyciel nie może lub nie chce zastosować w/w działań (w przypadku pkt. 4,5,6) lub są one nieskuteczne wzywa do szkoły odpowiednie służby(Pogotowie ratunkowe, Policja) oraz rodziców/ prawnych opiekunów dziecka.
…..…………………………… ……………………………………
(podpis rodziców/prawnych opiekunów)
Załącznik nr 2
do Procedury postępowania z dzieckiem przejawiającym zachowania agresywne w Przedszkolu Miejskim nr 5 w Jaworznie
INFORMACJA DLA NAUCZYCIELA
Sposoby zapobiegania dziecięcej agresji:
▪ rozpoznanie indywidualnych potrzeb dziecka oraz stworzenie warunków umożliwiających mu zaspokojenie ich w odpowiednim stopniu;
▪ stworzenie atmosfery zaufania, akceptacji i bezpieczeństwa;
▪ dawanie dobrych wzorców do naśladowania;
▪ ustalenie jasnych zasad i reguł, konsekwentne ich przestrzeganie;
▪ wzmacnianie zachowań pozytywnych (np. pochwała słowa);
▪ budowanie wewnętrznego systemu wartości;
▪ współpraca rodziców/prawnych opiekunów z nauczycielem dziecka;
▪ stworzenie sytuacji umożliwiającej pozbycie się negatywnych emocji, rozładowanie złości poprzez stosowanie takich metod, jak: rysunek terapeutyczny, bajkoterapia, pantomima, ćwiczenia ruchowe, zabawy relaksacyjne z muzyką, ćwiczenia oddechowe.
Przykłady sposobów pozbywania się i odreagowania dziecięcej złości:
▪ skrzynia/pudełko złości – w środku znajdują się stare gazety, które dziecko może gnieść, gdy wpadnie w złość;
▪ malowanie jaskrawymi kolorami na dużym arkuszu papieru;
▪ ludzik złości – np. pacynka lub skarpeta z namalowaną twarzą, do której można włożyć rękę i opowiedzieć o swoim zdenerwowaniu;
▪ zorganizowanie w domu/przedszkolu kącika złości – miejsce, w którym dziecko może usiąść i wyciszyć się, kiedy odczuwa zdenerwowanie;
▪ spłukiwanie złości wraz z wodą w toalecie;
▪ woreczek złości, w którym dziecko może zamknąć negatywne emocje;
▪ terapia ruchem – wytupywanie złości np. na gazecie, planszy.
▪ ćwiczenia oddechowe – wydłużanie fazy wydechowej uspokojenie układu nerwowego, np. rozdmuchiwanie złości
▪ zabawy z kartami emocji – wybranie kart z emocjami towarzyszącymi dziecku, rozmowa, stworzenie opowiadania
